खजिना विहीर, बीड
बीडचे मूळ नाव चंपावती नगर होते. मुहम्मद बिन तुघलकने देवगिरीवर स्वारी केल्यानंतर हा भाग त्याच्या राज्यात समाविष्ट झाला. त्यानंतर त्यांनी चंपावती हे नाव बदलून पारशी नाव भिर ठेवले आणि भीरचे अपभ्रंश बीड केले. भीर म्हणजे पाण्याचा प्रदेश. बीड शहराजवळ 1572 च्या सुमारास बांधलेली एक भव्य पाण्याची रचना आहे. खजाना विहार शहराच्या दक्षिणेस पाच किलोमीटर अंतरावर आहे. या विहिरीचा व्यास सुमारे 50 फूट आहे, तर खोली 23.5 मीटर आहे. जमिनीपासून १७ फूट अंतरावर असलेल्या या विहिरीला गोलाकार ओरंडा देखील आहे ज्यावर सहज चालता येते. त्या ओसरीखाली सहा फूट विहीर आहे. या विहिरीतील पाणी नेहमीच किमान चार फूट असते. गेल्या शतकात या विहिरीचे पाणी पावसाळ्यात वाढले नाही, किंवा उन्हाळ्यात आटले नाही.
खजाना विहीर : बीड शहराला पाणी पुरवठा करण्यासाठी विहिरीमध्ये कालवा बांधलेला आहे. या कालव्याद्वारे बीड शहरातील बलगुजर भागात पाणी आणण्यात आले असून, या भागातील 450 एकर शेती कुठलेही उपकरण न वापरता विहिरीच्या पाण्यामुळे सिंचनाखाली आहे. या विहिरीचे बांधकाम स्थापत्यशास्त्राचा उत्तम नमुना मानला जातो.
सौ.सुषमा सुरेशराव कुलकर्णी. आदिशक्ती अध्यात्मीक सेवा संघटन.